Sayısal Ses Karıştırma (Digital Audio Mixing)

Basit olarak iki farklı ses kaynağından duyduğunuz ses iki kaynaktan gelen ses işaretlerinin toplamından ibarettir. Eğer aynı anda on kişi birden konuşuyorsa toplam ses doğal olarak bir kişininken daha yüksek seviyeli olacaktır. Yüz kişiden oluşan bir korunun toplam ses seviyesi çok daha yüksek olacaktır. Ne kadar fazla farklı kaynaktan ses bir araya getirilirse, toplam ses seviyesi de o kadar yüksek olacaktır; bu yüzden karıştırılan farklı kaynak sayısı için bir üst sınır koyamadığımız sürece, Analog dünyada ses seviyesi için de bir üst sınır belirleyemeyiz.

Sayısal ses için sınırlandırılmış bir dinamik aralık bulunmaktadır. Örneğin 8 bitlik örneklerin kullanıldığı durumda sayısal her ses örneği 0 ile 255 arasında bir değer alacaktır. İki ses kaynağını karıştırdığımızda toplam değer de 0 ile 510 arasında bir değer olacak, doğal olarak bu toplam değer izin verilen 0-255 aralığına sığmayacaktır.

Bu durumda ilk akla gelecek çözüm toplam değerin ikiye bölünmesi olacaktır. Çok basit görünse de bu yaklaşım arzu edilen sonucu sağlamayacaktır. Zira karıştırılan her işaret 0-127 aralığına indirgenecektir. Karıştırılan kaynaklardan biri sessizlik durumunda olduğunda da bu indirgeme gerçekleşecektir. Yani bir taraf sustuğunda çıkış tarafında konuşan tarafın sesi daha düşük bir seviyede duyulacaktır. Eğer karıştırılan kaynak sayısı ikiden fazla ise bu daha da rahatsız edici ölçülerde olacaktır. Genliğin iki ile bölünmesi işaretin dinamik aralığını 6 dB olarak, 8 ile bölünmesi 18 dB kadar azaltacaktır. Sekiz bitlik işaretin dinamik aralığı için 48 db’lik değer göz önünde bulundurulduğunda bu kabul edilebilir değildir. Sonuç olarak daha karmaşık bir işlemin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

A ve B olmak üzere iki farklı ses kaynağını ele alalım. B’nin sustuğu durumlarda A’dan gelen sesin, A sustuğunda B’den gelen sesin çıkış tarafında değiştirilmeden duyulmasını istiyoruz. Eğer hem A ve hem de B’den gelen ses işaretinin sıfırdan farklı bir genliği varsa, karıştırma sonucu elde edilecek işaret A ve B’den gelen ses işaretinin üzerinde bir genliğe sahip olmalı ve bu da izin verilen en büyük genliğe eşit veya altında olmalı.

Eğer A ve B 0 ile 1 arasında değerler alsaydı aşağıdaki eşitlik yukarıdaki beklentilerin tümünü karşılardı:

Z = A + B - A·B


Bu basit eşitlik ayrıca birden ikiden fazla ses kaynağının kullanıldığı durum için de kolaylıkla uyarlanabilir. Çıkış T için Z’ye C’yi eklersek:

T = Z + CZ·C = A + B + CA·BA·CB·C + A·B·C


Ancak gerçek dünya uygulamalarında işaret değerleri 0 ve 1 arasında yer almaz. Örneğin 8 bitlik örneklerin kullanıldığı durumda sayısal örnek aralığı 0 ile 255 arasındadır. Eşitliğin 8 bitlik örnekleme için alacağı şekil:

Z = A + BA·B / 256


Eğer sayısal değer aralığı 0 yerinde negatif işaretli bir sayı ile pozitif bir sayı arasında yer alıyor ve ses işareti için 0 seviyesi bu iki değer arasında yer alıyorsa:

Z = A·B / 128 (Eğer A<128 ve B<128)
Z
= 2(A+B) – A·B / 128 – 256 (Diğer durumlarda)

Copyright

Bu web sitesindeki tüm içerik için Copyright © 1995- Yasin KAPLAN. Tüm hakları saklıdır. İçeriğin kullanımı için izin istiyorsanız lütfen Yasin KAPLAN ile temasa geçiniz.

Navigasyon